"Chơi bóng từ tuyến dưới": Lựa chọn sáng tạo hay con dao hai lưỡi?

"Chơi bóng từ tuyến dưới" (playing out from the back) là một chiến thuật gây tranh cãi trong bóng đá. Khi vận hành tốt, chiến thuật này gần như không bị chú ý, nhưng khi thất bại, hậu quả có thể phá hỏng cả trận đấu. Sự không thoải mái của người hâm mộ với bóng nằm gần khung thành đội nhà khiến nó trở thành phương pháp vừa hấp dẫn vừa mạo hiểm.

Southampton và Tottenham hiện là hai đội Premier League thường xuyên sử dụng chiến thuật này, với tỷ lệ 84,8% (Southampton) và 80,7% (Tottenham) các pha phát bóng ngắn từ thủ môn. Tuy nhiên, cả hai đội đều mất các thủ môn chính vì chấn thương, buộc phải dựa vào Alex McCarthy và Fraser Forster, làm tăng nguy cơ sai lầm. Thủ môn đóng vai trò quan trọng trong chiến thuật này, cung cấp lợi thế số lượng bằng cách biến thành cầu thủ thứ 11 trong kiểm soát bóng. Ý tưởng cơ bản là luôn tìm ra người chơi không bị kèm để tạo ra lợi thế vượt trội.

Chiến thuật này không chỉ mang lại lợi thế về số lượng, mà còn dụ đối phương dâng cao, mở ra cơ hội cho các tiền đạo tốc độ khai thác khoảng trống phía sau. Brighton thời Roberto De Zerbi và Man City của Pep Guardiola là những ví dụ tiêu biểu về việc áp dụng thành công lối chơi này. Guardiola nhấn mạnh: "Bóng di chuyển càng nhanh lên phía trước, nó càng nhanh quay lại," cho thấy sự cần thiết của lối chơi kiểm soát chặt chẽ.

Tuy nhiên, rủi ro rất rõ ràng: mất bóng gần khung thành và đối mặt với nguy cơ thủng lưới ngay lập tức. Southampton đã mắc tới 12 lỗi dẫn đến bàn thua mùa này, cao nhất giải đấu. Tottenham mắc 6 lỗi, trong khi Brighton, Aston Villa, và Man United mắc 9 lỗi mỗi đội. Những đội bóng thường xuyên sử dụng phát bóng ngắn từ thủ môn thường gặp phải rủi ro này và Andre Onana thường khiến CĐV thót tim.

Dù vậy, lợi ích của chiến thuật này khó đo lường. Theo Opta, Southampton đã tạo ra 44 tình huống tấn công từ 10 đường chuyền trở lên, nhưng chỉ ghi được 1 bàn. Trong khi đó, Manchester City dẫn đầu giải với 125 tình huống tấn công từ việc triển khai bóng, nhưng Aston Villa và Tottenham lại tận dụng tốt hơn, ghi nhiều bàn hơn từ các chuỗi chuyền bóng này.

Một thách thức khác của chiến thuật này là khả năng nhận diện pressing và đọc trận đấu nhanh chóng. Các đội như Southampton và Spurs thường mắc lỗi vì không phát hiện được bẫy pressing hoặc lối thoát bóng nhanh. Trong khi đó, những đội bóng như Man City linh hoạt trong cách triển khai, kết hợp giữa chuyền ngắn và chuyền dài để phá vỡ pressing và tiến vào các khu vực có lợi thế chiến thuật.

Tóm lại, "chơi bóng từ tuyến dưới" mang đến sự kiểm soát và tấn công hiệu quả nếu được thực hiện đúng cách. Tuy nhiên, việc triển khai chiến thuật này đòi hỏi sự linh hoạt, kỹ thuật và khả năng đọc tình huống nhanh, nếu không rủi ro có thể vượt xa lợi ích mà nó mang lại.